Stuurman, Willem

Voornaam: 
Willem
Voorletters: 
W.
Achternaam: 
Stuurman
Geboortejaar: 
1908
Geboorteplaats: 
Amsterdam
Geboorteland: 
Nederland
Werkperiode: 
1927 - 1994
Overlijdensjaar: 
1995
CV: 

Willem Stuurman is geboren op 25 april 1908 te Amsterdam. In 1922 wordt hij op 14-jarige leeftijd toegelaten tot de vooropleiding van de Kunstnijverheidsschool Quellinus / Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs, “afdeeling ceramiek” bij Bert Nienhuis. Het diploma van 'De Afdeeling Ceramiek' is gedateerd 15 juli 1927. Vanaf 1927 heeft Stuurman als ontwerper veel ervaring op kunnen doen bij een reeks van plateelfabrieken, zoals ESKAF te Huizen(1927), Rami Union te Enschede, Goedewaagen in Gouda (1928), Plateelfabriek Schoonhoven (1929), Potterie  Kennemerland te Velsen (1930), Kunstaardewerkfabriek St. Lukas te Maarssen (1931) en Zenith te Gouda, waar hij van 1931 tot 1934 artistiek leider en ontwerper was. Hier ontwerpt hij onder andere het bekende mat zwarte 'art deco' keramiek. Ondanks de crisis zijn de ontwerpen van Willem Stuurman met hun organische golvende reliëfpatronen en de aan middeleeuws Perzische koperwerk verwante snaveltuiten een commercieel succes. Op eerste Kerstdag 1934 wordt Stuurman op grond van een arbeidsconflict op staande voet ontslagen. Zijn ontwerpen blijven echter voor een deel tot na de oorlog in productie, zij het dan dat die revolutionaire modellen uit zijn tijd nadien veel bravere decors kregen. In 1935 werkt Stuurman nog een jaar voor de Driehoek te Huizen. In 1936 ruilt hij dan de meer ontwerperskant in voor het echte pottenbakken en heeft hij zijn eerste atelier in Austerlitz en na een brand verhuist hij naar Zeist. Hier werkt hij aan monumentale keramiek, zoals fonteinen, brievenbussen en mozaieken (bijvoorbeeld voor het vlaggeschip 'de Oranje' van Maatschappij Nederland). Stuurman ontdekt na heel veel testen opnieuw het koningsblauwe glazuur waarmee eerder Bert Nienhuis al zoveel succes heeft gehad. Hij wordt lid van het Amersfoorts Kunstenaarsgilde waar hij zijn latere vrouw, de beeldhouwster Georgina Wolf ontmoet. In de eerste drie maanden van 1940 is Stuurman gastontwerper bij Glasfabriek Leerdam (massief glazen dierfiguurtjes). In 1940 biedt de gemeente Amersfoort woonruimte aan het echtpaar Stuurman aan in het Gildehuis, Muurhuizen 3 te Amersfoort. In 1941 verhuizen de Stuurmannen naar Beekweg 22 te Putten. Hier nemen zij de huur van de pottenbakkerij ’t Kruikje van Franz Wildenhain over. Het verblijf van de familie Stuurman in Putten zou slechts de oorlogsjaren duren. Het waren moeizame jaren. Eind 1945 zoekt de familie heil in Leeuwarden. Op uitnodiging van zijn oude studievriend André de Vries trekt het gezin naar de Friese hoofdstad. Bij hem op de steenfabriek kan hij zijn werk stoken. In 1949 volgt een definitieve terugkeer naar Amersfoort. Naast zijn werk als keramist werkt hij in de naoorlogse jaren ook twee middagen in de week bij 'De Vlieguut' van Willem Bouwens in Soest. Stuurman blijft tot zijn 86ste jaar werken. Een jaar later, op 22 mei 1995, overlijdt hij.

In het werk van Stuurman zien wij telkens zijn grote liefde voor flora en fauna terugkomen.

Afbeeldingen: Portret uit 1940, afgebeeld in Tussenbroek (origineel in familiearchief Stuurman); Stuurman geeft demonstratie in 1940 (bron familiearchief Stuurman); Stuurman op latere leeftijd bij de boetseerbok, Amersfoort 1970s (foto in familiearchief Stuurman); vaasje met ingekraste voorstelling van een maraboe, eindexamenwerk Quellinusschool, 1927 (bron familiearchief Stuurman); vormstuk met twee papagegaaien, ontwerp Stuurman voor NV Kennemer Potterie, Velsen 1930 (bron archief Stuurman); vaas Zenith (particuliere collectie); diploma Quellinusschool 1923-1924, Amsterdam (bron familiearchief Stuurman); geschilderd signatuur 1927 (bron familiearchief Stuurman); ingekrast signatuur 1942 (bron familiearchief Stuurman).

Bibliografie: 
  • Singelenberg-van der Meer, M. - Nederlandse keramiek- en glasmerken 1880-1940, Lochem 2001.
  • Tussenbroek, Otto van - Ruimte, Vorm, Sfeer in het binnenhuis. Amsterdam, jaren veertig.
  • Schaap, Cees en Henny van Wilgenburg, Pottenbakkers in Putten 1929-1945, 1999.